De Kunst van Koffie Proeven: Een Duik in de Wereld van Cupping


Koffie is meer dan een dagelijkse oppepper; het is een ervaring, een samenspel van aroma’s, smaken en texturen die tot in perfectie geanalyseerd kunnen worden. In de wereld van specialty coffee vormt cupping een belangrijk onderdeel om de eigenschappen van een koffieboon te doorgronden.


Deze gestructureerde proefmethode stelt kenners en professionals in staat om koffie objectief te beoordelen en nuances te ontdekken die anders onopgemerkt zouden blijven. Je kunt dit proces het beste vergelijken met het proeven van verschillende wijnen of bieren.


Om er voor te zorgen dat de koffie overal ter wereld op dezelfde manier geëvalueerd wordt, is er een internationale standaard ontwikkeld door de Specialty Coffee Association (SCA). Deze standaard garandeert niet alleen consistentie, maar maakt het ook mogelijk om de kwaliteit van koffiebonen te benchmarken op een universeel niveau.


Wat is cupping?

Cupping is een nauwgezet proces waarbij koffie wordt beoordeeld op een reeks essentiële kenmerken, waaronder aroma, smaak, zoetheid, zuurgraad, body en nasmaak. Dit gebeurt onder gelijke omstandigheden, waarin elke variabele – van de maling van de boon tot de temperatuur van het water – gestandaardiseerd is.


Waarom is dit belangrijk? Omdat koffie een levend product is, beïnvloed door factoren zoals herkomst, hoogte, variëteit en het brandproces. Cupping helpt om al deze invloeden te isoleren en de ware essentie van de boon aan het licht te brengen.


Voor koffieboeren biedt cupping een manier om de kwaliteit van hun gewassen te waarborgen. Voor branders is het een instrument om te bepalen hoe een boon het beste tot zijn recht komt. En voor barista’s en koffieliefhebbers is het een diepgaande manier om hun smaakperceptie te verfijnen.

Hoe werkt cupping?

Volgens de SCA-cuppingstandaard verloopt een cuppingproces via een strikte methode. Elk detail, van de hoeveelheid water tot de extractietijd, is erop gericht om een eerlijke en consistente evaluatie van koffie te garanderen.


1. Malen van de Koffie

Elke koffie wordt met precisie gemalen: 12 gram per 200 ml water, met een consistentie die doet denken aan grove suiker. Het malen gebeurt vlak voor de cupping om oxidatie te minimaliseren en maximale versheid te behouden.

2. Droge Aroma Analyse

Voordat het water wordt toegevoegd, wordt het droge aroma beoordeeld. Dit is het moment waarop de diepste geuren – zoals florale, fruitige of kruidige tonen – zich openbaren. Een goed getrainde neus kan hier al veel vertellen over de kwaliteit en complexiteit van de koffie.

3. Water Toevoegen

Met water op precies 93°C wordt de koffie voorzichtig overspoeld, zodat de aroma’s beginnen vrij te komen. De gemalen koffie vormt een natuurlijke korst aan de oppervlakte van de kop.

4. Breken van de Korst

Na meer dan 3 minuten maar nooit langer dan vijf minuten wordt de korst met een cupping-lepel voorzichtig gebroken. Dit is een cruciaal moment in het proces: de opstijgende aroma’s worden nu op hun meest intense niveau beoordeeld. Ervaren proevers kunnen hier al een eerste indicatie krijgen van de smaakdiepte.

5. Het proeven

Nu begint het echte werk: met een cupping-lepel wordt de koffie slurpend gedronken en verspreid over de tong en het gehemelte. Dit helpt om alle smaakpapillen in één keer te activeren en een volledig beeld te krijgen van de koffie. Hier worden tonen van chocolade, citrus, karamel of noten waargenomen – en ook de subtiliteiten van de aciditeit en het mondgevoel.

6. Toekennen van Scores

Met behulp van de officiële SCA Cupping Form wordt de koffie beoordeeld op een reeks factoren:

• Aroma – Wat ruik je? Bloemen, fruit, kruiden, chocolade?

• Zuurgraad – Een levendige citrusachtige frisheid of een zachte, subtiele aciditeit?

• Body – Hoe voelt de koffie aan? Vol en romig, of juist licht en delicaat?

• Smaak – De dominante smaakprofielen die direct naar voren komen.

• Nasmaak – Hoe lang blijft de smaak hangen en hoe evolueert deze?

•Balans– Hoe goed werken alle elementen samen?

Elke koffie krijgt uiteindelijk een numerieke score, waarmee de kwaliteit objectief wordt vastgesteld.

Waarom is de SCA-Cuppingstandaard Zo Belangrijk?

De SCA-standaard is meer dan een richtlijn; het is een wereldwijd erkend referentiekader. Dit betekent dat een koffie die in Ethiopië een score van 88 behaalt, in Nederland dezelfde score zou krijgen. Dit draagt bij aan transparantie en eerlijkheid in de koffieketen, zowel voor boeren als voor consumenten.


Voor boeren betekent een hoge cuppingscore dat hun product een eerlijke prijs kan opleveren op de markt. Voor branders en inkopers helpt het om de beste bonen te selecteren. En voor jou, als koffieliefhebber, betekent het dat je erop kunt vertrouwen dat een hoog beoordeelde koffie daadwerkelijk van uitzonderlijke kwaliteit is.

Cupping: Op zoek naar de nuances

Cupping is geen alledaagse koffiebereiding, maar een diepgaande ontdekkingsreis naar de nuances van koffie. Voor professionals is het een essentieel hulpmiddel om de beste bonen te selecteren en de hoogste kwaliteit te waarborgen. Voor liefhebbers is het een kans om koffie op een compleet nieuw niveau te beleven.


Of je nu een doorgewinterde koffie-expert bent of simpelweg meer wilt leren over smaakprofielen en aroma’s – cupping is de sleutel tot een rijkere, diepere waardering van koffie. Wil je dit zelf ervaren? Kom langs in onze branderij en proef het verschil met eigen zintuigen. Ontdek hoe een koffieboon een verhaal vertelt en laat je smaakpapillen meevoeren op een reis vol complexiteit en verfijning.

De SCA-Cuppingstandaard bij Man met de Baard

Bij Koffiebranderij Man met de Baard nemen we geen genoegen met middelmaat. Onze toewijding aan kwaliteit en versheid gaat verder dan alleen het zorgvuldig selecteren van koffiebonen; elke boon die onze branderij verlaat, is onderworpen aan een nauwgezet cuppingproces volgens de officiële SCA-cuppingstandaard.


Dit betekent dat we elke partij koffie blind proeven en beoordelen op aroma, smaak, zuurgraad, body en nasmaak. We analyseren de balans en complexiteit, zoeken naar verborgen nuances en perfectioneren ons brandprofiel om de essentie van elke boon tot leven te brengen. Alleen de koffies die aan onze strenge kwaliteitscriteria voldoen, worden door ons aangeboden.


Door deze methode consequent toe te passen, garanderen we dat jij – of je nu een doorgewinterde koffiekenner bent of gewoon op zoek bent naar een buitengewone kop koffie – altijd kunt rekenen op een koffie-ervaring die puur, complex en onvervalst is.


Bij Man met de Baard is koffie geen product, maar een kunstvorm. En cupping is het instrument waarmee we die kunst naar het hoogste niveau tillen.